Дамыған елдің бақытсыз президенттері: Оңтүстік Кореяның саяси тағдыры

19.01.2025, 15:28 newsroom.kz

Оңтүстік Корея президенттік басқару жүйесін ұстанады. Президенттің өкілеттігі үлкен: ол елдің ішкі және сыртқы саясатын анықтайды, негізгі реформаларды жүзеге асырады. Дегенмен, елдегі президенттердің тағдыры көбінесе бақытсыз аяқталады. Мұның себебі демократияның күрделі дамуы, халықтың билікке деген жоғары талаптары және саяси қарсыластықтан туындайтын қиындықтармен байланысты. Оңтүстік Корея президенттерінің қайғылы тағдырлары Пак Чон Хи (1963–1979) Пак Чон Хи елді экономикалық «құбылысқа» айналдырған лидер ретінде танымал. Оның билігі кезінде Корея өнеркәсібі қарқынды дамыды, бірақ ол авторитарлық режимді орнатқан болатын. 1979 жылы өзінің қауіпсіздік қызметінің басшысы тарапынан өлтірілді. Бұл оқиға елдің саяси тұрақсыздығын тағы бір рет көрсетті. Чон Ду Хван (1980–1988) Чон Ду Хван әскери төңкеріс арқылы билікке келді. Оның басқару кезеңі демократияға қарсы репрессияларымен есте қалды. Ол Гванжу көтерілісін күшпен басып, көптеген адам шығынына әкелді. Кейінірек демократиялық үкімет кезінде ол жемқорлық айыбымен сотталып, өлім жазасына кесілгенімен, бұл үкім өмір бойы бас бостандығынан айырумен ауыстырылды. Ро Дэ У (1988–1993) Чон Ду Хванның ізбасары Ро Дэ У елді демократия жолына бағыттауға тырысты. Алайда ол да жемқорлыққа байланысты айыпталып, түрмеге жабылды. Но Му Хен (2003–2008) Но Му Хен – халықтың қолдауымен сайланған либералды президенттердің бірі. Ол елде әлеуметтік әділеттілікті орнатуды мақсат етті. Бірақ оның отбасы мүшелері жемқорлыққа қатысы бар деген айыптауларға тап болды. 2009 жылы ол өз-өзіне қол жұмсап, Корея тарихындағы ең қайғылы оқиғалардың біріне айналды. Пак Кын Хе (2013–2017) Пак Чон Хидің қызы Пак Кын Хе демократиялық жолмен сайланған алғашқы әйел президент болды. Бірақ оның президенттігі үлкен дау-дамаймен аяқталды. Ол сыбайлас жемқорлық пен қызметін асыра пайдаланғаны үшін айыпталып, импичмент жарияланды. 2017 жылы ол қызметінен босатылып, түрмеге қамалды. Президенттердің қайғылы тағдырларының себептері 1. Жоғары жауапкершілік пен қысым Президенттік қызмет елде үлкен жауапкершілік пен халықтың үмітін ақтауды талап етеді. Билікке қойылатын талаптар мен сыни көзқарас жоғары деңгейде. 2. Саяси жүйенің күрделілігі Оңтүстік Кореяда саяси қарсыластық жиі күшті дау-дамайларға алып келеді. Президенттердің саяси қарсыластары билікті әлсірету үшін түрлі тәсілдерді қолданады. 3. Жемқорлық және саяси адалдық мәселелері Президенттер мен олардың айналасындағы адамдарға жиі жемқорлық айыбы тағылып, халықтың оларға деген сенімін жоғалтады.