«ReStart» жобасы: экологиялық білім мен жастар бастамасы арқылы тұрақты дамудың жаңа белесі

16.10.2025, 11:14 kaz.365info.kz

Азаматтық форум аясында Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі, CCI Kazakhstan компаниясы және G-Global жасыл экономика және даму коалициясы «ReStart» атты бірлескен жобаны жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына ресми түрде қол қойды.

Бұл құжат ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында белгіленген міндеттерді орындау мақсатында және «Білім туралы» заңға сәйкес әзірленді. Жоспар студенттердің экологиялық мәдениетін қалыптастыруға, сондай-ақ елде айналмалы экономиканы дамытуға бағытталған.

Жоба жастардың экологиялық санасын арттыруды, тұрақты даму қағидаттарын дәріптеуді және жоғары білім беру жүйесіне «жасыл экономика» идеяларын енгізуді көздейді. Оның аясында студенттік эко-клубтарды дамыту, қалдықтарды сұрыптап жинау мәдениетін қалыптастыру, «жасыл кампустар» құру және экологиялық стартаптарға қолдау көрсету жоспарланған.

«ReStart» жобасы CCI Kazakhstan компаниясының он жылдық «3.2.1. Start!» бастамасының тәжірибесіне сүйенеді. 2024 жылы жоба жаңа атаумен және жаңа мазмұнмен іске қосылып, пластик қалдықтарын сұрыптау мен қайта өңдеу мәдениетін дамытатын ең ірі экологиялық платформаға айналды. Сол жылы қазақстандық жоғары оқу орындарының студенттері 17 тоннадан астам пластик қалдық жинап, оны жаңа өнімдерге айналдырды.

2025 жылы жобаға ел бойынша 100 мыңнан астам студенті бар 14 жоғары оқу орны қатысты. Бір жыл ішінде 35 тоннадан астам пластик қайта жиналып, өткен жылғы көрсеткіштерден асып түсті. Бұдан бөлек, елдің түкпір-түкпірінде 15 экологиялық сенбілік ұйымдастырылды.

«Биыл жоба өзінің он жылдық белесін жаңа атаумен және жаңа серпінмен атап өтуде. Біздің мақсатымыз – студенттердің күнделікті өміріне қалдықтарды сұрыптап жинау және тұрақты даму қағидаттарын енгізу. Министрлікпен бірлескен жұмыс – азаматтық қоғам, мемлекет және бизнестің өзара тиімді серіктестігі арқылы экологиялық жауапкершілігі жоғары ұрпақ қалыптастырудың нақты үлгісі», – деді CCI Kazakhstan компаниясының корпоративтік және реттеу қатынастары жөніндегі директоры Әлима Исембаева қол қою рәсімінде.

Жобаның арқасында еліміздің бірнеше жоғары оқу орнында ондаған студенттік эко-клубтар құрылып, қалдықтарды қайта өңдеу жөніндегі көптеген бастамалар тұрақты тәжірибеге айналды. Мәселен, Satbayev University пластикалық қақпақтарды жинап, олардан шағын сәулет элементтерін жасауды жолға қойды, ҚазҰАЗУ «Жасыл кампус» жобасын іске асырды, ал Қозыбаев атындағы СҚУ қайта өңделген пластиктен кәдесыйлар желісін әзірлеуде.

«ReStart» жобасының түлектері қатарында Rocket Plastic, Recycle Birge және EcoCashback сияқты табысты стартаптар бар — бүгінде олар тұрақты инфрақұрылым мен әлеуметтік кәсіпкерліктің жарқын үлгісіне айналды.

«Мемлекет, бизнес және азаматтық қоғам күштерін біріктіру – Қазақстанның БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізуі жолындағы берік қадам. Біз бұл бастама елдің 2030-Күн тәртібін жүзеге асырудағы үлесін арттырады деп сенеміз», – деді G-Global жасыл экономика коалициясының басқарма төрағасы Әлия Рахимбекова.

2013 жылдан бері G-Global коалициясы елімізде тұрақты даму және климаттық білім беру саласында сараптамалық әрі қоғамдық орталық ретінде қызмет етіп келеді.

Тараптардың пікірінше, қабылданған Жоспар «ReStart» жобасының табысты тәжірибесін кеңейтіп, экологиялық мәдениетті нығайтуға, жоғары оқу орындарының жұмысына тұрақты даму қағидаттарын терең енгізуге және академиялық қауымдастық, бизнес пен азаматтық сектор арасындағы серіктестікті жаңа деңгейге көтеруге мүмкіндік береді.