Қазақстанда минералды қалдықтардың 11%-ы ғана қайта өңделеді. Бұл процеске компаниялардың қызығушылығын қалай арттыруға болады?

17.04.2024, 15:25 kz.kursiv.media

Металл өндіруден қалған минералды түзілімдерді өңдеу кезінде пайдалы қазбаларды өндіру салығы мөлшерлемесін нөлге теңестіру керек. MINEX-2024 форумында баяндама жасаған Тау-кен-металлургиялық кәсіпорындар қауымдастығының атқарушы директоры Николай Радостовец осындай ұсыныс айтты.

«Қазақстанда қатты минералды техногендік қалдықтардың көп мөлшері жинақталған. Біз жыл сайын өндірілетін шикізаттың 11 пайызын ғана өңдейміз. Яғни жыл сайын өсім байқалады. Қауымдастық үкіметке бұл мәселені әкімшілік ықпалсыз шешу керек деген мәселені жеткізгісі келеді. Ең алдымен, салық жеңілдіктерін жасау керек. Егер қазір қалдықтарды өңдейтін болсақ, онда пайдалы қазбаларды өндіру салығының мөлшерлемесі толыққанды шикізатты өңдеумен бірдей болады. Бұл – әділетсіз», – деді Николай Радостовец.

Қазақстанда 60 миллиард тоннадан астам қатты тұрмыстық қалдық жинақталған. Дамыған елдерде түзілетін қатты қалдықтардың шамамен 70-80%-ы қайта өңделеді. Қауымдастық атқарушы директорының ойынша, қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеуді ынталандыру үшін мемлекет салық жеңілдігін жасауы керек.

«Қалдық өңдеушілерге пайдалы қазбаларды өндіру салығы мүлдем салынбауы керек», – деді Радостовец.

Оның айтуынша, мемлекет меншігіндегі қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеу кезінде пайдалы қазбаларды өндіруге салықтың төмендетілген мөлшерлемесі белгіленуі керек.

Біздің елімізде техногендік-минерал­дық қалдықтарды өңдеуге ниет еткен компаниялар бар. Алайда олардың минералды қалдықтарға қол жеткізу құқы жоқ. «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Заңның 13-бабы бойынша қалдықтардың бәрі келісімшарттың мерзімі аяқталғанша, жер қойнауын пайдаланушының иелігінде болады. Қауымдастық өкілі сондықтан аталған компанияларға салық мөлшерлемесін төмендетуді ұсынып отыр.

Еске сала кетсек, East Mineral Resources компаниясы «Ертіс мыс балқыту зауытының» өндірістік қалдық үйінділерін (технологиялық минералды түзілімдер) өңдеп, 2024-2043 жылдары мырыш пен мыс өндіруді жоспарлап отырғанын хабарлады.